Sau khi chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động, công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ đứng trước những khó khăn, thách thức đan xen. Hiện nay, cứ tới mỗi đợt khám tuyển Nghĩa vụ quân sự lại xuất hiện tình trạng nhiều thanh niên trốn tránh nghĩa vụ quân sự và chỉ nhau cách trốn nghĩa vụ quân sự.

(Gặp mặt thanh niên lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc năm 2025)

      1. Nguyên nhân dẫn đến tâm lý "sợ" và trốn tránh nghĩa vụ quân sự xuất phát từ nhiều lý do khác nhau, điển hình như:

      + Tâm lý ngại làm quen, sinh sống trong môi trường quân ngũ vì cho rằng đó là một môi trường khắc nghiệt, bản thân sợ không thể thích nghi.

      + Do một phần được gia đình che chở nên có sợ “chịu khổ” khi bước vào môi trường quân ngũ kỷ luật trong 02 năm.

      + Sự tác động của các mặt tiêu cực xã hội cũng là nguyên nhân khiến cho nhiều thanh niên không còn khát khao cống hiến cho Tổ quốc thay vào đó là tư tưởng thực dụng, lựa chọn những cái có lợi cho bản thân mình.

       2. Những cái “được” khi tham gia nghĩa vụ quân sự:

           - Rèn luyện được ý chí, kỷ luật cho bản thân.

           - Ăn uống, nghỉ ngơi đúng thòi gian

           - Duy trì lao động, thể dục thể thao thường xuyên so với việc cầm điện thoại đến 1 -2 giờ sáng, thậm chí là cả đêm. 

           - Từ môi trường kỷ luật, sống trong nền nếp có nguyên tắc. 

           - Giảm bớt một phần tính cách xuề xòa, không gọn gàng hiện tại của bản thân.

           - Tư duy và cách suy nghĩ được thay đổi theo hướng tích cực và trưởng thành hơn. (Tạo cho mình một cách lựa chọn hướng đi riêng phù hợp sau khi xuất ngũ.

- Biết yêu thương, biết chia sẽ nhiều hơn biết quý trọng đồng tiền hơn.

(Thanh niên tham dự Lễ giao nhận quân lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc)

Quy định về nhập ngũ:

Theo Điều 45 Hiến pháp năm 2013 có nêu rõ: Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân và công dân phải thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân. Và Điều 04 Luật nghĩa vụ quân sự 2015 có quy định: Nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ vẻ vang của công dân phục vụ trong Quân đội nhân dân. Thực hiện nghĩa vụ quân sự bao gồm phục vụ tại ngũ và phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân. Công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự, không phân biệt dân tộc, thành phần xã hội, tín ngưỡng, tôn giáo, trình độ học vấn, nghề nghiệp, nơi cư trú, phải thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định của Luật này.

Điều 30. Công dân đủ mười tám tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.

Điều 31:

1.Công dân được gọi nhập ngũ khi có đủ các tiêu chuẩn sau đây

a, Lý lịch rõ ràng

b, Chấp hành nghiêm đường lối, chủ trương của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước.

c, Đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ theo quy định

d, Có trình độ văn hóa phù hợp

* Về chính sách tạm hoãn và miễn gọi nhập ngũ 

Được thực hiện theo  Điều 41, Luật Nghĩa vụ quân sự và Thông tư số  148/2018/TT- BQP ngày 04/10/2018 và các thông tư, hướng dẫn, quy định hiện hành về tạm hoãn gọi nhập ngũ và miễn gọi nhập ngũ đối với công dân nam trong độ tuổi gọi nhập ngũ.

Trốn tránh thực hiện nghĩa vụ quân sự là hành vi vi phạm pháp luật, Công dân không chấp hành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia công an nhân dân tuỳ theo mức độ mà bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể như sau:

Nghị định 218/2025/NĐ-CP ngày 05/8/2025 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu quy định:

Thứ nhất: Vi phạm quy định về sơ tuyển sức khỏe; khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

1. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm tập trung sơ tuyển ghi trong quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự, quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân của cấp có thẩm quyền mà không có lý do chính đáng.

2. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với hành vi không nhận quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự, quyết định gọi sơ tuyển sức khỏe nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân của cấp có thẩm quyền mà không có lý do chính đáng.

3. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm khám sức khỏe ghi trong quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân của cấp có thẩm quyền mà không có lý do chính đáng.

4. Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Cản trở công dân nhận quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân của cấp có thẩm quyền, nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;

b) Không nhận quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, quyết định gọi khám sức khỏe nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân của cấp có thẩm quyền mà không có lý do chính đáng.

5. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Người được khám sức khỏe có hành vi gian dối làm sai lệch kết quả phân loại sức khỏe của mình nhằm trốn tránh nghĩa vụ quân sự; nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân;

b) Đưa hoặc nhận tiền, tài sản, hoặc lợi ích vật chất khác trị giá đến dưới 2.000.000 đồng cho cán bộ, nhân viên y tế hoặc người khác để làm sai lệch kết quả phân loại sức khỏe của người được kiểm tra hoặc người được khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự; khám sức khỏe nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân nhằm trốn tránh nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

6. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với hành vi không chấp hành quyết định gọi kiểm tra, khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

(Làm lễ giao nhận quân cho các đơn vị năm 2025)

Thứ hai: Vi phạm quy định về nhập ngũ; quy định thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân.

1. Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm tập trung ghi trong quyết định gọi nhập ngũ; quyết định gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân mà không có lý do chính đáng.

2. Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Cản trở công dân thực hiện quyết định gọi nhập ngũ; quyết định gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân sau khi đã có kết quả khám tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự đủ điều kiện nhập ngũ, điều kiện thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân theo quy định, nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;

b) Gian dối nhằm trốn tránh thực hiện quyết định gọi nhập ngũ; quyết định gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân sau khi đã có kết quả khám tuyển sức khỏe nghĩa vụ quân sự đủ điều kiện nhập ngũ, đủ điều kiện thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân theo quy định.

3. Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với hành vi không chấp hành quyết định gọi nhập ngũ; quyết định gọi thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.

4. Biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc thực hiện nghĩa vụ quân sự; nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân đối với người có hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản 2 Điều này.

(Thanh niên phấn khởi lên đường làm nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc)

Ngoài việc xử phạt vi phạm hành chính, người trốn tránh nghĩa vụ quân sự có thể phải chịu trách nhiệm hình sự

Cụ thể, theo Điều 332 Bộ luật hình sự 2015, Tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự.

1. Người nào không chấp hành đúng quy định của pháp luật về đăng ký nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

2.   Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:

a)  Tự gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của mình;

b) Phạm tội trong thời chiến;

c) Lôi kéo người khác phạm tội.

Kính thưa toàn thể nhân dân:

 Thực tiễn trong các cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, lớp lớp thanh niên luôn ý thức rằng, việc tham gia quân ngũ không chỉ là bổn phận, nghĩa vụ của công dân đối với đất nước mà còn là vì danh dự của gia đình, dòng họ và quê hương. Tuyệt đại đa số gia đình, dòng họ đã động viên con cháu hăng hái xung phong tòng quân ra trận. Thậm chí, nhiều thanh niên chưa đủ tuổi nhập ngũ, không đủ tiêu chuẩn về sức khỏe, thể trạng đã tìm cách để vào quân ngũ đi chiến đấu và sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Thời ấy, thế hệ thanh niên có động lực lớn lao như vậy một phần rất quan trọng là do giáo dục, tuyên truyền, cổ vũ, động viên từ gia đình.

Khi đất nước có giặc ngoại xâm thì toàn dân tham gia đánh giặc. Đất nước hòa bình, mọi người vừa có trách nhiệm xây dựng đất nước, vừa có trách nhiệm tham gia lực lượng vũ trang, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc. Việc gia đình thực hiện vai trò giáo dục, động viên con em tham gia thực hiện NVQS có ý nghĩa to lớn, tạo dựng cơ sở xã hội, dư luận xã hội để thu hút thanh niên đăng ký thực hiện NVQS. Bởi vậy, từng gia đình cần nhận thức đúng đắn, chấp hành nghiêm pháp luật để giáo dục, động viên thanh niên thực hiện NVQS, bảo vệ Tổ quốc. Đồng thời cần lên án mạnh mẽ, xem xét, xử lý nghiêm minh những người tìm cách cho thân nhân trốn tránh thực hiện NVQS, đặc biệt là những cán bộ, đảng viên có biểu hiện tiêu cực trong việc này.

                        Tin bài: Đ/c Nguyễn Văn Chinh - UVBT, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Quân sự xã Kỳ Xuân